3.2. Ślub ubóstwa

Według ks. Alberione, pojęcie ubóstwa dotyka warunków bytu oraz życia duchowego. W obu przypadkach może mieć znaczenie negatywne (nędza, której trzeba zaradzić; brak wartości) lub pozytywne (ubóstwo materialne, które wyzwala człowieka, uszlachetnia go; pokora i zaufanie Bogu).

W Konstytucjach Zgromadzenia czytamy, że całkowite zawierzenie Bogu zobowiązuje „do nadania ubóstwu pozytywnego znaczenia, czyniąc je, łącznie z pobożnością, nauką i apostolstwem, podstawą życia”. Ma to uzasadnienie w pismach ks. Alberione, który odwołując się do słów Jezusa: „Błogosławieni ubodzy w duchu” (Mt 5,3), zrywa z dotychczasowym pojęciem, iż człowiek bogaty posiada błogosławieństwo Boże. Dostrzega w tych słowach konieczność praktykowania ubóstwa. Uważa, tak jak św. Paweł w drugim Liście do Koryntian (por. 8, 7-9), że Chrystus ubogacił ludzi właśnie swoim ubóstwem i nadal ubogaca człowieka, przebywając w Tabernakulum. Założyciel podkreśla, że Jezus ubogi duchem z miłości do Ojca zaprasza ludzi do życia w ubóstwie. Ślub ubóstwa jest więc dla Pobożnej Uczennicy odpowiedzią na wezwanie Chrystusa, dlatego „z miłości do Jezusa Chrystusa z radością znosi braki”, troszcząc się przede wszystkim o rozwój życia duchowego.

Zdaniem Alberione, ślub ubóstwa jest też zadaniem związanym z naśladowaniem Jezusa Boskiego Mistrza. Będąc bogatym, Jezus Chrystus jako Syn Boży stal się człowiekiem, czyli ubogim, bo podlegającym cierpieniu, istotą ograniczoną swoim człowieczeństwem. Składając ślub ubóstwa, Pobożna Uczennica powinna więc mieć świadomość, jakie ubóstwo praktykował Pan Jezus, który jest dla niej Drogą, Prawdą i Życiem. Jezus Chrystus stal się ubogim ze względu na nędzę moralną człowieka, czyli grzech. Dlatego Założyciel mówi, że w ślubie ubóstwa cały człowiek oddaje się Chrystusowi „dla całkowitej miłości Boga: inteligencja, wola, serce, siły fizyczne. Wszystko! Natura i łaska, powołanie, świętość, apostolstwo”.

Ks. Alberione uważa, że realizacja ślubu ubóstwa przez Pobożne Uczennice jest ważna nie ze względu na istniejącą w świecie nędzę materialną, ale przede wszystkim ze względu na nędzę duchową, moralną, z której też nędza materialna wypływa. Powołując do życia Zgromadzenie Pobożnych Uczennic Boskiego Mistrza, chciał zaradzić panującej w świecie nędzy duchowej i moralnej. Pobożna Uczennica swoim ubóstwem przeciwstawia się więc egoizmowi, konsumizmowi, uciskowi, niesprawiedliwości, skąpstwu, brakowi wartości. Ubóstwo sióstr ma mówić innym, że posiadając niewiele, można żyć godnie na poziomie ludzkim i gromadzić dobra duchowe, mające znaczenie w przyszłym życiu. Mocno podkreśla, iż staranie się o Królestwo Boże domaga się zaufania Bogu, wykluczając troskę o życie w dobrobycie (por. Mt 6, 25-34).

By wypełniać ślub ubóstwa, konieczna jest wiara. Z głębokiej wiary w Boga wynika wierność przymierzu, jakie zawarł z siostrami (profesja zakonna) i ta wierność prowadzi do realizacji ubóstwa na wzór ubóstwa Chrystusa, czyli do pokory i zaufania Bogu.

Odwołując się do nauki św. Tomasza, Założyciel mówi, że: „Ubóstwo ma wartość narzędziową w porządku do dwóch celów, do których jest skierowane: do uświęcenia i do apostolstwa”. Ubóstwo więc powinno prowadzić Pobożne Uczennice do uświęcenia, gdyż realizacja ubóstwa jest początkiem doskonałości, ponieważ wyzwala człowieka z uzależnień od rzeczy, by stać się wyłączną własnością Boga, Jemu ufać we wszystkim. Ubóstwo uczy duchowej dojrzałości, czyli właściwej relacji do Boga, siebie, ludzi, świata. Jest łaską pozwalającą osiągnąć zbawienie, kształtuje bezinteresowność, oddanie Bogu.

Ubóstwo zakonne jest też świadectwem Kościoła, który kontynuuje zbawcze dzieło Chrystusa ubogiego. Kościół, głosząc tajemnicę Królestwa Bożego, podtrzymuje wśród ludzi rzeczywistość dóbr przyszłych. Stąd Pobożne Uczennice powinny w rzeczywistości i w duchu być ubogimi, a przez to dawać świadectwo życia wypływające z naśladowania Jezusa Mistrza, a także świadectwo miłości Boga, gdyż to On jest największym i jedynym skarbem serca każdej siostry ze względu na Królestwo Boże.

Zachęcając siostry do wypełniania ślubu ubóstwa, Alberione przypomina, że ubóstwo jest też cnotą, która polega na ukształtowaniu serca wolnego od jakichkolwiek ziemskich uzależnień. Praktykowanie ślubu ubóstwa jako cnoty uzdalnia do przyjęcia i wdzięczności za dary Boże, do uwielbienia Boga, do służby Jemu.

Ubóstwo jest postawą ducha, którą Alberione wiąże ze ślubami czystości oraz posłuszeństwa. Uważa, że praktykowanie ślubu czystości jak i posłuszeństwa, a także ubóstwa służy budowaniu Królestwa Bożego w świecie. Zarówno czystość, jak i posłuszeństwo w pewnym aspekcie wpisane są w ślub ubóstwa. Wyrzeczenie się życia seksualnego jest formą ubóstwa, ponieważ pozwala Pobożnym Uczennicom odczuwać ubóstwo z innymi ludźmi, na przykład samotnymi, bezdzietnymi, pogardzanymi i wszystkimi tymi, którzy odczuwają brak miłości w swoim życiu.

Podobnie jest ze ślubem posłuszeństwa. Pobożna Uczennica, rezygnując z decydowania o sobie, powierza się Panu Bogu i przełożonym Zgromadzenia. Ponieważ żądza posiadania rodzi lekceważenie potrzeb słabych, dlatego Pobożna Uczennica nie rozporządza dobrami materialnymi, nawet gdy do niej należą, nie używa ich swobodnie bez pozwolenia przełożonej. W ten sposób opanowuje ludzką chciwość, która jest brakiem miłości, uświadamiając sobie, że Bóg Stwórca świata jest Panem wszelkich dóbr. Opanowując chciwość, pragnie się dzielić z innymi tym, co posiada, tym, czym jest - jak pisze św. Paweł: „Wszystko jest wasze, wy jesteście Chrystusowi, a Chrystus Boga” (1 Kor 3, 22)232. Tak więc Pobożna Uczennica nie może przywiązywać się do rzeczy, aby braki znosić z radością. W ten sposób wyrabia w sobie ducha ofiary. Ks. Alberione zwracając uwagę, że ubóstwo wiąże się z pewną formą wyrzeczenia, czy to dotyczy wygód w mieszkaniu, czy wyżywienia, czy odzieży i tym podobnie, podkreśla, że Pobożna Uczennica tym wyrzeczeniem solidaryzuje się z ubóstwem innych ludzi i dzieli się z nimi przede wszystkim swoją wiarą. Staje się uboga, pozwalając prowadzić się Panu Bogu, a przez to służyć bliźnim, ubogim.

Ks. Alberione w swoim nauczaniu łączy ubóstwo z przyjęciem powierzonych obowiązków, z pracą, którą Pan Jezus uświęcił, bo sam pracował. Praca Pobożnych Uczennic to przede wszystkim ofiara z siebie, wyrzeczenia, praca z tytułu apostolatu oraz cierpliwe znoszenie wszelkich niedogodności, cierpienia. Wykonując taką pracę, Pobożna Uczennica przyczynia się do zbawienia ludzkości. „To wszystko powinno być złożone w ofierze, w łączności z intencjami, jakie Pan Jezus ma w Eucharystii, które właściwie sprowadzają się do dwóch: oddanie czci Ojcu i zbawienie ludzi”. Praca dla zbawienia dusz, według założeń ks. Alberione, staje się charyzmatem Zgromadzenia. Praca to nie tylko środek utrzymania czy solidarności z ludźmi pracującymi, ale przede wszystkim naśladowanie Pana Jezusa zbawiającego świat.

Źródło: S. Regina Czajkowska PDDM, Duchowość zakonna Uczennic Boskiego Mistrza w pismach księdza Jakuba Alberione Założyciela Rodziny Paulińskiej, Bydgoszcz 2012.