1.2. Pokuta

Według Założyciela, środkiem rozwoju życia duchowego jest pokuta, z którą wiąże się proces wyswobodzenia z grzechów, z tego, co oddała od Pana Boga, co zwalnia tempo dążenia duszy do doskonałości. Proces ten rozciąga się na całe życie duchowe człowieka. Z pojęciem pokuty wiążą się: Sakrament Pokuty ustanowiony przez Jezusa Chrystusa, aby zgładzić grzechy człowieka, a także cnota pokuty, która skłania do żalu za popełniony grzech jako zniewagę wyrządzoną Bogu, oraz dzieła pokutne - jako wynagrodzenie za grzechy. Dzieła pokutne są więc związane z Sakramentem Pokuty, ponieważ wynikają z niego.

Przypomina siostrom, że rozwój życia duchowego ma prowadzić do oczyszczenia się z grzechów, czyli do niepopełniania ich, aby osiągnąć ściślejsze zjednoczenie z Bogiem. Człowiek własną mocą nie może tego dokonać. Uwolnienie z grzechów dokonuje się w spotkaniu z Chrystusem. Pobożna Uczennica winna być świadoma, że to On zwraca się ku niej, natomiast ona może okazać swoją otwartość i gotowość. Stając w obliczu Boga, potrzebuje Jego przebaczenia za wszelkie zło. Dlatego potrzebny jest akt skruchy, bowiem od niego zaczyna się akt pokuty, i to, co istotne jest w Sakramencie Pokuty, nawrócenie, czyli wewnętrzna przemiana nazywana metanoią. Ma ona prowadzić do „nienawidzenia grzechu”.

Założyciel podkreśla, że grzech stanowi zagrożenie dla zbawienia, ponieważ jest zaprzeczeniem i odmową miłości; jest zerwaniem stosunków z Panem Bogiem, który pragnie w miłości się nam udzielać. „Kto był niewierny w życiu, ma jeszcze jako ratunek drogę pokuty, skruchy, wynagrodzenia”. To znaczy, że Sakrament Pokuty jest niezastąpioną pomocą na drodze do wieczności. Innymi słowy, jest istotnym środkiem rozwoju życia duchowego, gdyż w nim działa sam Zbawiciel. Coraz większe zjednoczenie z Panem Jezusem, dokonujące się przez oczyszczenie w Sakramencie Pokuty, jest dla duszy osiągnięciem wyższego stopnia świętości.

Założyciel uważa, iż osoba składająca profesję zakonną w większym stopniu jest zobowiązana żyć Sakramentem Pokuty, by żyć Jezusem Chrystusem, bardziej niż pozostali ochrzczeni, ponieważ „zakonnicy są najintymniejszymi dziećmi Bożymi, posiadają nieocenioną godność bycia wybranymi dziećmi Kościoła. Mogą bardziej od innych przyczyniać się do rozwoju Kościoła i do szerzenia Królestwa Jezusa Chrystusa w świecie”.

W Sakramencie Pokuty ks. Alberione widzi aspekt duchowego uzdrowienia, poprzez który wyrażona zostaje wiara w osobowego Boga oraz uznanie swojej winy. Dzięki niemu więc następuje wzrost w łasce, odnowa i pogłębienie życia duchowego, a także pojednanie z Kościołem oraz wzrost sił duchowych do walki z szatanem. Bowiem Bóg Miłosierny przez Jezusa Chrystusa ponownie uświęca człowieka.

Ponieważ, według Założyciela, całe życie człowieka, a przede wszystkim życie duchowe Pobożnych Uczennic, powinno być umartwieniem i pokutą rozumianą jako Sakrament i jako cnota, siostra, pragnąc poprawy, powinna korzystać z częstej spowiedzi.

Ks. Alberione stwierdza, że częsta spowiedź ma wywierać wielki wpływ na kształtowanie sumienia, chociaż nie ma związku z wyznawaniem ciężkich grzechów. Taka spowiedź jako zasadniczy element Sakramentu Pokuty jest skuteczną pomocą w poddaniu umysłu, serca, woli działaniu Boga. Pomaga duszy eliminować zło, zwalczać pokusy, namiętności prowadzące do grzechu, a tym samym iść drogą doskonałości chrześcijańskiej. Dlatego Alberione podkreśla, że konieczne jest odpowiednie przygotowanie do Sakramentu Pokuty, stwierdzając, iż: „Prawdziwą zakonnicę poznaje się po tym zatroskaniu: nie jestem jeszcze dość święta”. Świadomy różnych trudności, pułapek zastawionych na dusze przez szatana, nalega: „Starajcie się coraz bardziej o prawość, czystość intencji, zażyłość z Jezusem, by pewnie kroczyć po drodze Bożej i w duchu waszego powołania”.

Aby intensywne życie Sakramentem Pokuty potęgowało w każdej Pobożnej Uczennicy życie nadprzyrodzone, które uzdalnia je do odłączenia się od tego wszystkiego, co grzeszne, i pozwala całkowicie należeć do Jezusa Boskiego Mistrza, powinny dobrze przygotować rachunek sumienia. Jest on podstawowym środkiem do poznania samego siebie. Ponieważ „dusza jest świątynią Boga, którą trzeba codziennie sprzątać (...)”. Dobrze przeprowadzony rachunek sumienia pozwala dojrzeć w sobie i wokół siebie to wszystko, co przeszkadza w coraz doskonalszym zjednoczeniu z Chrystusem. Wytycza drogę pracy duchowej dla duszy, by mogła ona pełniej należeć do Jezusa, być świętą, być Jego własnością. Dlatego ks. Alberione apeluje do Pobożnych Uczennic: „Wniknijcie głęboko w swą duszę, by dostrzec, czy jest w niej coś, co nie podoba się Jezusowi. Co nie jest godne Boga”34; „Niech serce wasze będzie całkowicie Boże. (...) Czy rzeczywiście jest tak czyste, że niczego w nim nie ma do usunięcia”.

Założyciel widzi ścisłe związki między pokutą a Eucharystią, ponieważ właśnie pokuta przygotowuje na przyjęcie Eucharystii, z kolei wzajemne wybaczanie uraz ma źródło w Eucharystii. Pobożna Uczennica, uczestnicząc w Eucharystii, uczy się od Boskiego Mistrza całkowitego oddania się Jemu oraz przebacza za doznane urazy, krzywdy. Staje się też świadoma swoich niedoskonałości, które wymagają przebaczenia.

Zdaniem Założyciela, relacje zachodzące między Eucharystią a pokutą stają się przyczyną duchowego rozwoju Uczennicy, kształtującą prawe sumienie. Troskę o rozwój duchowy Pobożnych Uczennic wyraża również w stawianiu pytań: „(...) czy jesteście zjednoczone z Jezusem, czy wzrastacie w zażyłości z Nim, czy gorliwe są wasze adoracje”; „(...) czy niesiecie Jezusa światu”; Czy jesteście dobrymi Uczennicami (...)”. Uważa, że szczera odpowiedź na tego typu pytania powinna pomóc Pobożnym Uczennicom w uświadomieniu sobie, kogo obdarzają wiarą, miłością i z kim wiążą nadzieję i jakie są tego konsekwencje. Służba Bogu, pełnienie Jego woli, pomnażanie Jego chwały wymaga od sióstr Sakramentu Pokuty, ponieważ w nim Jezus darzy łaskami każdą duszę prowadzącą gorliwe życie sakramentalne. Stąd więc pokuta jest ustawicznym i pełnym wdzięczności zrywem ku Bogu, wynikającym z przyjęcia zbawczego aktu Bożego. Dlatego z praktykowania jej wynika postawa radości (odnowienie więzi z Chrystusem).

Założyciel stwierdza, że składane śluby posłuszeństwa, ubóstwa i czystości są wyrazem pokuty. Śluby te określają rzeczywistość, w jakiej żyje Pobożna Uczennica, a rzeczywistość ta polega na wszczepieniu się w Chrystusa i życiu w Nim. Dzięki pokucie siostra staje się zdolna do oddania się w opiekę Boga, ofiarowując siebie, zawierzając Jego nieskończonej miłości i dobroci. Dlatego pozwala się Mu prowadzić, ulegając we wszystkim. Przez pokutę siostry odpowiadają na wezwanie Jezusa do nawrócenia, wracając do Boga okazującego im miłość. Z kolei pokuta pełniona na co dzień jako naśladowanie Chrystusa sprawia, że Pobożna Uczennica żyje życiem odzyskanym w Chrystusie i w ten sposób wyraża swoją wiarę, nadzieję i miłość ku Bogu. Tym samym, bardziej uwydatnia, że Chrystus stawia wymaganie odwrócenia się od wszystkiego, co oddala od Boga, co jest sprzeczne z miłością Boga i bliźniego. Ofiarowując swoje życie na odpokutowanie win swoich i ludzkości, Pobożna Uczennica naśladuje Boskiego Mistrza i poddaje się działaniu Ducha Świętego, by stawać się wobec Boga kimś małym, nic nieznaczącym, a jedynie współdziałającym z Bogiem.

Zdaniem Alberione, taka postawa skruchy przygotowuje do stawienia się przed Obliczem Boga. Człowiek świadomy jest własnych słabości i tego, że w oczach Boga jest grzesznikiem. Mimo to Bóg kocha go i daje odkupienie przez swojego Syna, jednocześnie wzywając do wspólnoty ze sobą.

Źródło: S. Regina Czajkowska PDDM, Duchowość zakonna Uczennic Boskiego Mistrza w pismach księdza Jakuba Alberione Założyciela Rodziny Paulińskiej, Bydgoszcz 2012.